İsrafı ortadan kaldırmayı ve süreçlerdeki verimliliği artırmayı amaçlayan bir metodoloji olarak Yalın Üretimde yaygın olarak kullanılan terimlerdir. Toyota Üretim Sisteminin (TPS) fikir babası Taiichi Ohno, tarafından tanımlanmıştır. Üç atık kategorisi olarak tanımlanırlar. Muda aralarında en çok bilineni olsa da, muri ve mura'nın anlaşılması da aynı derecede önemlidir.
Muda: Atık, Katma değeri olmayan
Muda, değer katmayan süreç veya faaliyetleri ifade eder. Bu tür çalışmaların işletmenize veya çalışanlarınıza hiçbir şekilde faydası yoktur. Maliyetleri artırırlar ve görevlerin olması gerekenden çok daha uzun sürmesine neden olurlar.
Mura: Eşitsizlik, Tutarsızlık
Mura, üretim ve hizmetlerdeki eşitsizliklerden kaynaklanan bir israf türüdür. Ayrıca standartların mevcut olmaması veya takip edilmemesi de buna neden olur. Yaygın bir örnek, şirketlerin müşteri talebi olmadığında bile hedefleri karşılamak için üretimi artırmasıdır. Bu, satış departmanından nakliye departmanına kadar siparişleri tamamlamak için acele etmeye zorlar ve ek yük yaratır.
Muri: Aşırı Yük, İmkansızlık
Üçüncü atık kategorisi, aşırı zor olan veya çalışanlara aşırı yük getiren görev veya süreçlerin sonucudur. Çoğunlukla bu durum çalışanların:
• Uygun eğitim eksikliği
• Uyulması gereken standartların olmaması
• İş için yanlış araçların seçilmesinden kaynaklanır
Muda, mura ve muri'yi ortadan kaldırmak için 5S, ilkesini kullanmak iş yerinin dağınıklığını gidermeye, temizlemeye ve organize etmeye yardımcı olur: sıralama, düzenleme, parlatma, standartlaştırma ve sürdürme.
🚩Sıralama (Sort) 5S'nin ilk adımıdır. Bu aşamada iş sürecinin parçası olmayan araçları, malzemeleri ve ekipmanları çıkarırsınız. Bu, işyerindeki dağınıklığı ortadan kaldırır ve daha önce kötü kullanılan alanı serbest bırakır.
🚩Düzenleme, (Set) işin gerçekte nasıl yapıldığına bağlı olarak iş akışını iyileştirmek için işyerini ve içindeki her şeyi organize etmenizi gerektiren bir sonraki adımdır.
🚩Üçüncü adım olan Parlat, (Shine) işyerini temizlemenizi ve her şeyi orijinal durumuna döndürmenizi gerektirir. Bu, normalde gizlenebilecek ekipman ve ürün kusurlarının tespit edilmesini kolaylaştırır.
🚩Dördüncü adım olan Standartlaştırma, (standardize) işin tutarlı bir şekilde tamamlanmasını ve 5S'nin eşit ve düzenli bir şekilde uygulanmasını sağlayacak kurallar geliştirmenizi gerektirir.
🚩Sürdür (Sustain) 5S'in son adımıdır. 5S'nin günlük bir alışkanlık haline gelmesini sağlamak için çalışmanızı gerektirir.
Yalın üretkenlik için olan bu adımları pekala bireysel üretkenliği sağlamak ve arttırmak için de kullanabiliriz, siz ne dersiniz?