İlk defa 1976 yılında Tübitak Popüler Bilim Yayınlarında yayınlanan Zoolog Richard Dawkins’in evrim hakkındaki kitabında ilginç bulduğum noktalardan bahsetmek istiyorum bugün sizlere. Kitapta bencilliğin genetik tanımı, saldırgan davranışların evrimi, kan bağı kuramı, eşey farklarının doğal seçilimi gibi konular ele alınıyor.
Bu esere olan ilgim aile büyüklerimde olduğunu bildiğim bazı özelliklerin/huyların onların erken vefatı sebebi ile onlarla yeterince zaman geçirememiş olsam da kendimde görmem ile başladı. Kendi çocuklarıma genlerim aracılığı ile geçmesi olası huylarımın neler olabileceğini merak etmemle devam etti.
Evrimin etkileri en iyi şekilde genler üzerinde görülebilir ve organizmalar ya da canlı toplumları seviyesindeki seçilim hiçbir zaman genler seviyesindeki seçilime baskın gelemez. Kitaptaki tez bizim diğer bütün hayvanlar gibi genlerimiz tarafından yaratılmış makineler olduğumuz üzerine kurulu. Başarılı bir gen de baskın özelliğin acımasız bir bencillik olduğu savunuluyor. Genin bu bencilliğinin bireyin davranışlarında da bencil olma durumlarını ortaya çıkardığı savunuluyor.
♠️ "Bireyler kararlı varlıklar değildir; Çaprazlama genleri yok etmiyor, yalnızca eşlerini değiştiriyorlar ve genler yollarına devam ediyorlar. Onların işleri bu! Eşleyici olan onlar ve bizse onların yaşam kalım makineleriyiz. Genlerse jeolojik zamanın yerleşik sakinleridir: Genler ölümsüzdür."
♠️ "Seçilim, diğerleri ile iş birliği yapabilen genlerin lehine çalışır. Az bulunan kaynaklar için yapılan bu yırtıcı yarışmada, bir başka deyişle diğer yaşam kalım makinelerini yemek için yapılan bu amansız kavgada, başkaları tarafından yenmemek için, ortak beden içinde kargaşa yerine merkezi bir düzenlemeye prim verilmiş olmalı. Birçok biyolog bu fikri kabullenmemesi ve karşı çıkması mümkün."
♠️ "Genlerimiz bize bencil olma talimatı verebilirler, fakat tüm hayatımız boyunca onlara boyun eğmek zorunda değiliz. Yalnızca şunu söyleyebiliriz: Genetik olarak özverili olmaya programlanmış olsaydık, özverili olmayı öğrenmemiz şimdikinden daha kolay olabilirdi. Kimileri, insan doğasının anlaşılmasında, kültürün genlerinin konuyla ilişkisiz kalacak denli önemli olduğunu söyleyeceklerdir. Kimileri de buna karşı çıkacaklardır. Bütün bunlar, insanı niteleyen özelliklerin belirleyicileri olarak "doğa mı, besleyen mi" tartışmasında nerede durduğumuza bağlıdır."
♠️ "Genler, davranışları -ister bencil ister özverili olsun- yalnızca dolaylı yollardan denetler, ancak bu yine de çok güçlü bir denetimdir. Ancak, ne yapılacağına ilişkin anlık kararları sinir sistemi alır. Asıl politikayı çizenler genlerdir; beyin ise yürütme işlevini yerine getirir. Ama beyin geliştikçe, öğrenme ve öğrenme için simülasyon yapma gibi hileleri kullanarak asıl politika kararlarının gittikçe daha fazlasını üstlenmektedir. Bu eğilimin mantıksal sonucu, genlerin yaşam kalım makinelerine tek bir genel politika talimatı vermeleri olacaktır: Bizi canlı tutmak için, ne gerekiyorsa yapın. Henüz hiçbir tür bu noktaya ulaşamadı. Genin davranışı etkilemesine yol açan, ceninle ilgili nedenlerin kimyasal zinciri hakkında en ufak fikrimiz olmasa da, “belirli bir davranışın geni” olduğundan rahatlıkla söz edebiliriz. Bu nedenler zincirinin öğrenmeyi bile içerdiğini fark edebiliriz."
Keyifli pazarlar dilerim.